Thực hành kiên định khu biệt giữa cái thực và cái không thực đem tới việc xua tan dốt nát.
Đây là một bước; thế rồi có bước khác. Chúng cả hai cùng làm việc với nhau. Nói bước kia là bước thứ hai là không hay lắm - chúng đi đồng thời. Nhưng tốt hơn cả là bắt đầu bước thứ nhất với khu biệt giữa cái được thấy và người thấy; thế thì bước kia sẽ là có thể, bởi vì bước kia là tinh tế hơn, phân biệt giữa cái thực và cái không thực.
Chẳng hạn, trong cuộc sống đời thường bạn đã hoàn toàn bị làm lộn xộn. Bạn không biết cái gì là thực và cái gì là không thực. Bạn bị lộn xộn tới mức bất kì hư cấu nào cũng có thể trở thành thực cho bạn; và khi nó trở thành thực, điều đó nghĩa là khi bạn coi nó là thực, nó bắt đầu ảnh hưởng lên bạn, nó có vẻ thực hơn, bởi vì nó đang ảnh hưởng tới bạn. Điều đó trở thành vòng luẩn quẩn.
Trong đêm bạn mơ rằng ai đó ngồi lên ngực bạn với con dao và định giết bạn - cơn ác mộng. Bạn la hét. Bởi vì việc la hét, giấc ngủ bị phá vỡ. Bạn mở mắt ra; không ai ngồi trên ngực bạn cả. Có thể trong giấc ngủ bạn đã kéo gối lên ngực, hay chỉ có mỗi tay bạn, và sức ép cho bạn ấn tượng; sức ép này tạo ra mơ. Bây giờ bạn biết nó là mơ thôi, nhưng dầu vậy tim bạn vẫn cứ đập nhanh. Bạn biết rằng nó là mơ. Bây giờ bạn thức dậy hoàn toàn. Bạn bật đèn lên - không có ai, chẳng có gì - nhưng thân thể bạn vẫn cứ run rẩy một chút. Phải mất thời gian để lắng đọng lại.
Giấc mơ không thực, làm sao nó tạo ra hiện tượng thực trong thân thể? Chỉ hai khả năng có đó. Một, thân thể cũng không rất thực. Đó là quan điểm của người Hindu về cuộc sống: vì mơ có thể ảnh hưởng tới nó, nó phải giống như mơ; nó không thể là thực. Khả năng thứ hai là: bởi vì bạn coi mơ là thực, đó là lí do tại sao nó ảnh hưởng tới bạn. Nó trở thành thực. Đấy chỉ là tâm trí riêng của bạn: nếu bạn coi cái gì đó là thực nó trở thành thực. Nếu bạn hiểu, nó là không thực. Ngay lập tức nó dừng ảnh hưởng lên bạn theo mọi cách.
Quan sát mà xem: bạn cảm thấy đói. Nó là thực, thân thể bạn cần, hay chỉ bởi vì bạn ăn hàng ngày vào giờ này; cho nên đồng hồ nói bây giờ là giờ ăn sao? "Cảm thấy đói đi!" đồng hồ nói, và bạn lập tức theo mệnh lệnh này: bạn bắt đầu cảm thấy đói. Nó có là đói thực không? Nếu nó là đói thực, bạn càng duy trì đói, nó sẽ càng tăng thêm. Nếu bạn ăn mọi ngày vào một giờ và bạn cảm thấy đói lúc một giờ, đợi đã: sau đó mười lăm phút bạn không cảm thấy đói; sau một giờ bạn đã hoàn toàn quên mất. Cái gì đã xảy ra? Nếu đói là thực, sau một giờ nó phải đói hơn - nhưng nó đã biến mất. Đó là bịa đặt của tâm trí - không phải nhu cầu thân thể thực, chỉ là nhu cầu tưởng tượng, nhu cầu không thực.
Quan sát cái gì là thực và cái gì là không thực và bạn sẽ trở nên nhận biết về nhiều điều. Và thế rồi bạn có thể phân loại chúng ra và cuộc sống sẽ trở nên ngày càng đơn giản hơn. Đây là điều tính chất sannyas nghĩa là gì: tìm ra cái gì là không thực. Nếu nó là không thực, nếu bạn đã tìm thấy nó là vậy, nó đơn giản không có quyền lực lên bạn. Khoảnh khắc bạn hiểu "cái này là không thực," quyền lực bị mất, việc này chết, nó không còn ảnh hưởng tới bạn. Cuộc sống trở nên đơn giản hơn, tự nhiên hơn. Và thế rồi, dần dần, bạn trở nên nhận biết rằng chín mươi chín phần trăm các thứ là không thật. Chín mươi chín phần trăm, tôi nói. Tôi để một phần trăm cho bước cuối cùng, bởi vì ở bước cuối cùng điều đó nữa cũng trở thành không thực - thực tại duy nhất còn lại là bạn. Mọi thứ, dần dần được cảm thấy là không thực và bị bỏ đi. Cuối cùng, chỉ tâm thức là thực.
Chẳng hạn trong đêm bạn ngủ, bạn thấy giấc mơ. Giấc mơ là thực trong đêm. Bạn coi nó là thực. Bạn sống qua nó - bạn cảm, bạn giận, bạn yêu - đủ mọi loại xúc động, ý nghĩ, đủ mọi loại cuộc sống trôi qua bạn. Thế rồi, đến sáng nó đã trở thành không thực. Bây giờ bạn đang đi tới văn phòng, tới cửa hàng, tới thế giới, tới chợ - bây giờ thế giới này là thực. Đến tối bạn về nhà. Bạn đi ngủ - chợ, cửa hàng, bãi chợ - mọi thứ đã lại trở thành không thực lần nữa. Sâu trong giấc ngủ bạn không nhớ tới chợ, gia đình, nhà cửa, lo âu - chúng tất cả đã biến mất.
Nhưng duy nhất một điều bao giờ cũng còn lại: người thấy. Trong đêm, trong khi mơ diễn ra, mơ có thể là mơ, nhưng người thấy không phải là mơ - bởi vì ngay cả để mơ tồn tại, người thấy thực được cần tới. Cả hai không thể đều là mơ.
Bạn là thanh niên, thế rồi bạn trở nên già, nhưng người thấy vẫn còn là một. Bạn ốm, bạn trở nên mạnh khoẻ; nhưng cái được thấy vẫn còn là một. Tâm thức bên trong bạn bao giờ cũng là một, nhân tố thường hằng - thực tại duy nhất, bởi vì người Hindu định nghĩa thực tại là cái vẫn còn mãi mãi và mãi mãi. Định nghĩa của họ là, "Cái là vĩnh hằng là thực, và cái nhất thời là không thực," bởi vì một khoảnh khắc này nó có đó, khoảnh khắc tiếp nó mất đi. Sao gọi nó là thực được? Nó là mơ. Bất kì cái gì có nghĩa cho một khoảnh khắc và thế rồi trở thành vô nghĩa đều là mơ. Toàn thể cuộc sống, người Hindu nói, đều là mơ, khi bạn chết đi toàn thể cuộc sống đã trở thành vô nghĩa, dường như nó chưa bao giờ tồn tại.
Dần dần, việc khu biệt cái thực từ cái không thực, phân loại nó ra, nhận biết đích thực hơn sẽ nảy sinh từ nó, ngày càng nhiều nhận biết đích thực sẽ nảy sinh ra từ nó. Nhớ lấy, việc phân loại này, khu biệt này giữa cái thực và cái không thực, là phương pháp để tạo ra nhiều nhận biết hơn. Vấn đề thực không phải là biết cái gì là thực và cái gì là không thực. Vấn đề thực là: khi cố gắng biết cái gì là thực và cái gì là không thực, bạn sẽ trở nên nhận biết mạnh mẽ. Nó là phương pháp luận. Cho nên đừng bị mắc vào nó; bởi vì mọi người có thể bị mắc vào phương pháp luận của họ. Bao giờ cũng nhớ nó là phương pháp luận. Nó chỉ là phương cách. Bạn càng trở nên xuyên thấu và nhận biết về cái gì là thực và cái gì là không thực - cái gì đang xảy ra giữa hai điều này? Sự mãnh liệt của bạn đang trở nên ngày càng mãnh liệt, sống động hơn. Mắt bạn đang trở nên ngày càng xuyên thấu hơn, nhìn xa hơn vào hiện tượng cuộc sống. Đó mới là vấn đề thực.
Với yoga mọi thứ đều là phương cách. Mục đích là làm cho bạn nhận biết hoàn hảo, để cho thậm chí không một mảng tối nào còn lại trong tim bạn, thậm chí không một góc nào còn tối - toàn thể ngôi nhà đều được chiếu sáng. "Thực hành kiên định khu biệt giữa cái thực và cái không thực đem tới việc xua tan dốt nát." Cho nên vấn đề là: xua tan dốt nát.
Trích từ "Yoga: Alpha và Omega - Tập 5"